Chiến thuật 4-2-3-1 được đội bóng vô địch ứng dụng ra sao?
Chiến thuật 4 – 2 – 3 – 1 được xem là một trong những sơ đồ phổ biến và có sức ảnh hưởng lớn đến các chiến lược bóng đá nhất lịch sử.
Rất nhiều đội bóng thường chơi theo đội hình này và đã mang lại nhiều thành tích ấn tượng. Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau phân tích về chiến thuật này.
Chiến thuật 4 – 2 – 3 – 1 khởi đầu từ thập niên 80
Chiến thuật 4 – 2 – 3 – 1 là một đội hình bóng đá cực kỳ phổ biến với việc phân bổ tối ưu các cầu thủ trên toàn mặt sân để tăng cường kiểm soát bóng và pressing. Với 4 hậu vệ, 5 trung vệ được phân thành 2 tầng và 1 tiền đạo.
Chiến thuật này là cách giữ được bóng lâu nhất và có thể đoạt lại bóng nhanh nhất có thể.
Cuối thập niên 1980, lối đá cho một trong hai tiền đạo lùi xuống để chơi như một tiên phong số 10 đã tạo nên một xu hướng mới trong chiến thuật tấn công. Nhất là ở World Cup 1986 với huyền thoại Diego Maradona.
Khi đó, các tiền đạo sẽ như một mũi khoan xé thẳng từ trung lộ mà đối diện thủ môn. Để áp chế lối đá khó chịu này đội hình 4 – 2 – 3 – 1 được xem như là quân bài tẩy để cô lập được các số 10 đáng sợ.
Với 2 tiền vệ phòng ngư lùi sâu (double pivot), sự xếp tầng và tách lớp dày đặc khiến tiền đạo đối phương sẽ vất vả hơn và khó mà xông thẳng hay tạo đột biến từ trung lộ được.
Dần dần với sự phát triển của đội hình 4 – 2 – 3 – 1, những số 10 cổ điển đã không còn đất dụng võ và buộc phải điều chỉnh lối chơi nếu không muốn bế tắc trong trận đấu.
Lịch sử bóng đá ghi nhận HLV Juanma Lillo – vị thầy đáng kính của Pep Guardiola được ghi nhận là người đầu tiên vận dụng sơ đồ 4 – 2 – 3 – 1 theo cách có chủ đích và xuyên suốt trận đấu.
Ông đã dẫn dắt Cultural Y Deportiva Leonesa từ mùa 1991/1992 và để lại dấu ấn đậm nét. Sự luân chuyển giữa các vị trí, tranh cướp và giữ bóng ở tốc độ cao đã khiến thế giới phải chú ý vào cách bố trí sơ đồ của ông.
Từ đó, càng ngày càng có nhiều đội bóng nghiên cứu và nhận ra sự ưu việt của đội hình này. Đến năm 2000 thì sơ đồ 4 – 2 – 3 – 1 đã trở nên phổ biến và được sử dụng ở rất nhiều giải đấu hàng đầu.
Hẳn anh em còn nhớ đội tuyển Pháp ở Euro 2000, khi đó Henry là tiền đạo cắm, Zidane cùng với Dugarry, Djorkaeff đã là đại diện tiêu biểu của lối đá phòng ngự phản công tiêu biểu, tạo thành vô số tam giác sắc bén khiến các hàng thủ phải khiếp sợ.
Dần dần, đội hình 4 – 2 – 3 – 1 phổ biến tới nỗi được xem là một trong những sơ đồ cơ bản. Giống y như cách người ta nhìn nhận về đội hình 4 – 3 – 3 hay 4 – 4 – 2 truyền thống.
Sơ đồ đội hình 4231 như thế nào?
Đội hình 4231 yêu cầu có 4 hậu vệ thủ sâu, 2 tiền vệ phòng ngự, ba tiền vệ công và 1 tiền đạo cắm. Sự nguy hiểm của đội hình này nằm ở các biến thể của nó.
Các HLV sẽ cực kỳ dễ dàng thay đổi chiến thuật hoặc điều tiết cầu thủ dâng cao theo ý mình và bẽ gãy chiến thuật phòng ngự của đối thủ.
Tùy vào thế trận mà đội hình 4231 sẽ biến hóa khôn lường cho phù hợp và giải được bài toán dang dở trên sân.
Chẳng hạn khi nước rút, cần tấn công thì tiền vệ công sẽ dâng cao, trung vệ giữa có thể mở cánh kéo dãn đội hình đối thủ để tạo kẽ hở cho tiền đạo cắm tung hoành.
Hay khi mất bóng và bị phản công, 3 tiền vệ công dễ dàng lùi xuống, 2 hậu vệ chủ động dâng cao để biến đổi sang đội hình 4 – 5 – 1. Lúc đó 4 hậu vệ cùng đồng loạt tiến lên, giăng bẫy việt vị sẵn, tuyến giữa trở nên cực vững chắc với 5 cầu thủ hiện diện.
Đội hình 4231 có thật sự ưu việt?
Bây giờ, chúng ta sẽ tìm hiểu những ưu và nhược điểm của chiến thuật này để có cái nhìn đúng đắn và hiểu được nghệ thuật dùng người của các HLV.
Ưu điểm đội hình 4231
Tuyến giữa sẽ vô cùng vững chắc, với sự tách lớp 4 tầng, hai tiền vệ trung tâm phối hợp với 3 tiền vệ công sẽ là sự bảo đảm cho việc phân phối bóng của tuyến giữa.
Có nhiều sự lựa chọn tấn công hơn khi các cầu thủ dàn trải khắp cả sân. Nhiều kịch bản để có thể thực hiện các đường chuyền nguy hiểm. Sự hoạt động tự do ở tuyến trên giúp cầu thủ tha hồ khai phá được những khả năng của mình.
Luôn tạo được sức ép vô hình lên hàng thủ đối phương. 1 Tiền đạo cắm luôn hiện diện, 3 tiền vệ công sẵn sàng nhả bóng về để thực hiện các đường chuyền vượt tuyến, hay trực tiếp tổng lực áp chế nhanh để khoan thủng hàng phòng ngự.
Phòng ngự chắc chắn hơn bởi sự linh hoạt biến chuyển từ tấn công sang phòng thủ với đội hình 4 – 5 – 1.
Phá chiến thuật bắt chết tiền đạo của đối phương. Nếu tiền đạo chủ lực bị khóa chặt, HLV dễ dàng thay đổi điều động cầu thủ đó chơi kiểu all round, đẩy cao 2 cánh của 3 tiền vệ công và chơi bám biên. Khi đó, chiến thuật bắt chết tiền đạo mục tiêu của đối phương sẽ bị bẽ gãy.
Tân dụng được khoảng khắc đối thủ suy yếu. Khi chuyển trạng thái từ phòng thủ sang tấn công hoặc ngược lại, chính là thời điểm vàng để đội hình 4 – 3 – 2 – 1 tận dụng khoảnh khắc ngắn đó mà cướp bóng khi cầu thủ đang chiếm ưu thế ở những vị trí quan trọng.Tip bóng đá miễn phí hằng ngày
Nhược điểm đội hình 4231
3 tiền vệ công sẽ cần thể lực rất nhiều, bởi di chuyển lên về liên tục sẽ nhanh chóng bào mòn sức khỏe của cầu thủ. Khi đó, nếu hậu vệ đội bạn chủ động áp sát cao từ đầu thì sự di chuyển đó trở nên vô ích.
Các hậu vệ biên sẽ chịu áp lực rất lớn, khi đối thủ nhận ra sơ đồ bố trí 4 – 2 – 3 – 1 thì phương án mở cánh để tấn công sẽ được ưu tiên. Thế nên 2 tiền vệ trung tâm mà không giữ chắc tuyến giữa thì hậu vệ biên sẽ bị dồn ép liên tục và rất dễ bị quá tải.
Dễ trở thành nạn nhân của chiến thuật taca dada khi những quả tạt từ cánh và ngoài vòng cấm sẽ vô cùng nguy hiểm.
Cần có sự đồng bộ trong di chuyển giữa các lớp, cùng lên cùng về để không tạo khoảng cách lớn giữa các tầng.
Tiền đạo sẽ dễ bị cô độc nếu đối thủ dâng cao. Khi đó đội hình 4 – 2 – 3 – 1 sẽ biến đổi để phòng thủ, lúc này 1 tiền đạo cắm giữa rừng cầu thủ đối phương sẽ rất khó có cơ hội phản công nhanh hay ghi bàn dù cho có bóng.
Kết luận
Rõ ràng, chiến thuật 4 – 2 – 3 – 1 không phải bảo đảm được một chiến thắng hay công thủ hoàn hảo nhưng đó là một trong những đội hình tiêu biểu và đáng gờm nhất từng được lịch sử bóng đá ghi nhận.
Mỗi sơ đồ đều được ứng dụng linh hoạt tùy vào chất lượng cầu thủ và đối phương như thế nào mà mang lại hiệu quả khác nhau. Có thế, chúng ta mới được chứng kiến những pha đấu trí hết sức căng não nhưng đầy mê hoặc của các HLV trong giới túc cầu.mua tips bóng đá